Cyngor i osgoi sgamiau a thwyll
Er y gallai fod yn anodd osgoi sgamiau a thwyll ar y rhyngrwyd, mae yna fesurau y gallwch eu cymryd i amddiffyn eich hun.
- Diweddarwch eich cyfrifiadur a'ch ffôn: sicrhewch fod eich system weithredu a'ch meddalwedd gwrthfeirws yn gyfredol cyn mynd ar-lein. Weithiau gall patsys a diweddariadau gynnwys amddiffyniad pwysig rhag sgamiau.
- Cyfrineiriau cryf, unigryw sy'n newid: ceisiwch osgoi'r demtasiwn i ddefnyddio cyfrineiriau hawdd eu cofio sy'n cael eu dyblygu ar draws safleoedd. Os yw'ch cyfrinair wedi'i hacio a'ch bod wedi'i ddefnyddio ar draws sawl gwefan, gallech fod yn gadael eich hun yn fwy agored. Hefyd, newidiwch eich cyfrineiriau'n rheolaidd a'u gwneud yn gryf, megis gan gynnwys rhifau, llythrennau, llythrennau bras a brawddeg a nodau unigryw e.e., -*&_#, ac ati. Gallech ddefnyddio generadur cyfrinair dibynadwy fel LastPass.
- Peidiwch â rhoi gwybodaeth bersonol: fel eich cyfrinair, PIN neu rif yswiriant gwladol. Bydd y rhan fwyaf o gwmnïau dilys yn gofyn am ran o'ch cyfrinair yn unig i sicrhau ei fod yn parhau'n ddiogel. Hefyd, byddwch yn wyliadwrus os gofynnir i chi am wybodaeth bersonol haniaethol fel ysgol gynradd neu anifail anwes cyntaf gan y gellir defnyddio'r manylion hyn i ddyfalu cyfrineiriau neu nodiadau atgoffa cyfrinair i hacio i mewn i'ch cyfrifon.
- Ceisiwch osgoi clicio neu lawrlwytho: o ffynhonnell nad yw'n cael ei hadnabod gan y gallai hyn heintio'ch cyfrifiadur â firws. Ewch i'w gwefan i gael mynediad iddi o'r ffynhonnell. Gall rhai meddalwedd gwrthfeirws sganio i weld pa mor ddiogel yw atodiadau.
- Gwiriwch ddiogelwch y wefan: os ydych ar-lein ac ar fin nodi manylion personol sicrhewch eich bod ar wefan ddiogel trwy wirio bod gan y cyfeiriad "HTTPS://" o flaen y "WWW" nid "HTTP://" fel y mae hyn yn ei ddangos amgryptio data mwy diogel, sydd ei angen ar gyfer prosesu data personol. Ffordd hawdd o gofio hyn yw cofio bod yr "S" yn sefyll am "diogel."
- Wi-Fi a VPN diogel: peidiwch byth ag ymuno â chysylltiad Wi-Fi cyhoeddus yr ydych yn ansicr ohono ac nad oes angen cyfrinair arno gan fod y rhain yn debygol o fod yn llai diogel na'ch rhwydwaith eich hun h.y., 3G, 4G neu 5G. Gallech ychwanegu haen arall o amddiffyniad trwy gychwyn Rhwydwaith Dirprwy Rhithwir (VPN) sy'n cuddio'ch gwybodaeth bori ac yn ei gwneud hi'n anodd i eraill fonitro eich gweithgaredd ar-lein. Mae'r rhain yn seiliedig ar feddalwedd a gellir eu prynu o amrywiaeth o wasanaethau ar-lein neu weithiau eu cynnwys yn eich porwr.
- Gwiriwch gofrestriad cwmni neu adolygiadau dibynadwy: wrth brynu gan adwerthwr ar-lein anghyfarwydd, gwiriwch a yw'r cwmni wedi'i gofrestru ar Trustpilot neu ar GOV.UK. Mae Trustpilot yn arbennig o ddefnyddiol ar gyfer gwirio adolygiadau o gwmni neu fanwerthwr. Ceisiwch osgoi dibynnu ar adolygiadau a restrir ar wefan adwerthwr anghyfarwydd gan y gallai'r rhain fod yn ffug ac wedi'u plannu i roi'r argraff o fanwerthwr dibynadwy.
- Cofrestru ar gyfer Gwasanaeth Dewis Ffôn: a fydd yn sgrinio galwyr diwahoddiad, gan eich helpu i nodi bod unrhyw rif anhysbys yn fwy tebygol o fod yn ddigymell.
- Dysgwch am sgamiau diweddar: a fydd yn eich helpu i adnabod yr arwyddion i gadw llygad amdanynt. Tanysgrifiwch i wasanaeth rhybuddio e-bost Safonau Masnach a gwasanaeth Action Fraud i gael y wybodaeth ddiweddaraf.
