Roeddwn i mewn dyled o £30k cyn cael diagnosis o anhwylder personoliaeth

Dydw i ddim yn dda iawn ar y ffôn. Rydw i’n mynd yn bryderus iawn ac yn panicio os yw’n rhif nad ydw i’n ei adnabod, neu os ydw i’n meddwl mai’r banc ydyw.

Rydw i wedi cael diagnosis o anhwylder personoliaeth ond wnes i ddim darganfod hyn tan fy mhedwardegau, pan oeddwn i eisoes £30,000 mewn dyled. Roeddwn i’n gweithio mewn swydd dan bwysau uchel fel swyddog prawf ac roeddwn i wedi gweithio o’r blaen fel athro ysgol uwchradd. Roeddwn i hyd yn oed yn rheoli troseddwyr ag anhwylderau personoliaeth – doeddwn i ddim wedi sylwi arno ynof fy hun.

Byddwch yn ofalus o gwmnïau dyled masnachol

Bryd hynny roeddwn i wedi bod yn talu un o’r cwmnïau dyled hynny i dalu’r cyfan gyda’i gilydd, ond roeddwn i’n dal i gael Dyfarniadau Llys Sirol (CCJs) yn y post. Doeddwn i ddim yn gallu ei ddeall. Trodd allan nad oedd y cwmni hwn wedi bod yn trosglwyddo’r cyfan ymlaen, ac nad oeddent wedi gwneud y cyfrifiadau’n iawn, felly doedd y llog ddim hyd yn oed yn cael ei dalu.

Siaradodd ffrind yn garedig iawn â chynghorydd ariannol ar fy rhan a threfnu cyfarfod i mi ac fe wnes i bopeth a ddywedon nhw. Aethon ni drwy’r broses, cawson ni Drefniant Gwirfoddol Unigol (IVA) a chafodd fy nyledion eu dileu.

Y broses PIP

Roedd y broses PIP gyfan mor llawn straen, fe wnaeth i mi deimlo mor sâl. Rydw i wir yn flin amdano nawr oherwydd roeddwn i’n meddwl – rydw i’n berson addysgedig ac allwn i ddim llywio fy ffordd trwy’r holl waith papur, yr holl fudd-daliadau i’w cadw golwg arnynt, ac yna holl straen yr asesiadau, a’r aros.

Cefais dri mis gyda thîm triniaeth gartref, ac fe wnaethon ni lunio cynllun argyfwng ac ailwaelu. Siaradais â fy ffrind eto, a chynigiodd yn garedig ofalu am arian arall a’m taliadau lles i mi.

Mae hi hefyd yn berson awdurdodedig ar gyfer fy benthyciwr morgeisi, felly gallant drafod pethau gyda hi os oes angen.

Ymdrin â’r biliau hynny drwy’r post

Gan fod arian yn effeithio ar bob rhan o’ch bywyd, alla i ddim credu eu bod nhw’n rhoi pobl drwy hyn – gydag asesiadau budd-daliadau, gyda cheisio rheoli’r broses PIP a gorfod apelio yn erbyn penderfyniadau. Mae angen mwy o help ar gael. Yn enwedig ar y cysylltiad rhwng iechyd meddwl ac arian, mae mor anodd.

Gallaf losgi mil o bunnoedd mewn awr ar-lein os ydw i mewn hwyliau manig. Rwy’n gwybod pan fydd fy iechyd meddwl yn ddrwg fy mod eisiau gwario, ond yn yr un modd os ydw i’n poeni am arian, mae’n gwneud i mi deimlo’n bryderus ac yn banig. Digwyddodd yn ddiweddar pan ddaeth yr arian drwodd ar ôl fy nhribiwnlys apêl PIP. Roedd yr arian yn eistedd yno yn fy nghyfrif ac roeddwn i’n meddwl bod yn rhaid i mi ei wario.

Trosglwyddwyd y rhan fwyaf o’r taliad i gyfrif fy ffrind felly rwy’n gofyn am arian pan fydd ei angen arnaf. Rwyf hefyd yn ceisio talu fy holl filiau hanfodol, ac yna unrhyw rai sy’n weddill, i gyfrif undeb credyd i geisio dechrau arbed. Yr hyn sydd ar ôl fel arfer yw terfyn o £10-20 y mis yr wyf yn caniatáu i mi fy hun ei wario ar gemau ar-lein, pan fydd digon ar ôl.

Nawr rwy’n rhedeg grŵp cymorth lles gan gymheiriaid, a gallaf rannu popeth rwyf wedi’i ddysgu. Rwyf wedi bod trwy gymaint, ond os gallaf helpu rhywun arall, fe wnaf.