Rheoli eich arian a’ch iechyd meddwl ar Ddydd Gwener Du a Dydd Llun Seiber

Mae Dydd Gwener Du a Dydd Llun Seiber yn gyfnod pan mae llawer o fanwerthwyr yn cynnig gostyngiadau a bargeinion sydd ar yr olwg gyntaf yn ymddangos yn gyfle gwych. Yn anffodus, mae Dydd Gwener Du a Dydd Llun Seiber yn ein hannog i wario arian ar bethau efallai na allwn eu fforddio a hefyd nad oes eu hangen arnom mewn gwirionedd.

Yn erbyn cefndir yr argyfwng costau byw, gall Dydd Gwener Du a Dydd Llun Seiber ymddangos yn ddeniadol iawn eleni wrth i ni geisio gwneud arbedion a thorri costau. Fodd bynnag, os ydych chi’n prynu eitemau nad oes eu hangen arnoch chi mewn gwirionedd, yna nid ydych chi’n gwneud arbedion. Er y gall gwario arian lenwi gwagle neu angen, ond pan fyddwch chi’n gwario arian nad oes gennych chi, gall gael effaith andwyol ar eich iechyd meddwl.

Mae’r ddau ddigwyddiad gwerthu yn annog gwario ac er y gallech chwilio am fargen wych, efallai y byddwch mewn perygl o wario mwy nag yr oeddech wedi’i gynllunio. Gall hyn eich gadael mewn dyled ac effeithio ar eich iechyd meddwl a’ch cyllid hirdymor.

Bydd y camau isod yn eich helpu i reoli eich gwariant yn ystod digwyddiadau gwerthu fel Dydd Gwener Du a Dydd Llun Seiber.

Yr ofn o golli allan

Gall cyfnodau o iechyd meddwl gwael ychwanegu straen wrth siopa a chyfrannu at wneud penderfyniadau ariannol gwael. Mae Dydd Gwener Du yn ddiwrnod a all achosi straen ychwanegol a gall yn aml fod yng nghwmni:

• Gwneud penderfyniadau byrbwyll.
• Pryderu am y dyfodol.
• Pryder.

Gan mai dim ond am gyfnod cyfyngedig y mae Dydd Gwener Du, gall hyn eich gwthio i wneud pryniannau wedi’u cymell gan ofn; ofn colli bargen fawr.

Mae gennym ni sawl awgrym i’ch helpu i reoli’ch iechyd meddwl a’ch arian y Dydd Gwener Du hwn.

1: Blaenoriaethwch eich treuliau yn gyntaf

Cyn i chi wario unrhyw beth, gwnewch yn siŵr bod gennych chi ddigon o arian i dalu eich treuliau hanfodol. Mae treuliau hanfodol yn cynnwys:

• Bwyd
• Biliau nwy a thrydan
• Treth y cyngor
• Morgais neu rent
• Unrhyw fenthyciadau wedi’u sicrhau yn erbyn eich cartref

Os nad ydych chi’n siŵr beth yw eich biliau blaenoriaeth, mae gennym ni ganllaw defnyddiol i nodi’r rhai sy’n bwysig: Biliau blaenoriaeth a biliau nad ydynt yn flaenoriaeth

2. Gwnewch restr o’r pethau rydych chi eu heisiau

Mae’n hawdd iawn gwario gormod ar Ddydd Gwener Du a Dydd Llun Seiber. Mae’n bwysig deall y gwahaniaeth rhwng eitemau sydd eu hangen arnoch chi ac eitemau rydych chi eu heisiau. Felly cymerwch ychydig o amser i feddwl am bob eitem a gofynnwch i chi’ch hun – Ydw i eu hangen nhw neu ydw i eu heisiau nhw?

Yna, gosodwch derfyn i chi’ch hun, naill ai o ran y swm y gallwch ei wario neu nifer yr eitemau y byddwch yn eu prynu.

Os ydych chi’n siopa am fargeinion Dydd Gwener Du ar gyfer anrhegion Nadolig, pen-blwydd neu anrhegion personol, gall creu rhestr o’r hyn rydych chi am ei brynu eich atal rhag gorwario.

Bydd cael rhestr hefyd yn eich helpu i amcangyfrif faint fydd pob eitem yn ei gostio. Gall hyn eich helpu i osod eich cyllideb.

3. Siaradwch â rhywun

Os yw eich iechyd meddwl yn wael, siaradwch ag aelod o’r teulu, ffrind dibynadwy, neu weithiwr cymorth iechyd meddwl cyn gwneud unrhyw bryniannau.

Mae pobl sy’n eich adnabod chi’n fwy tebygol o ddeall eich iechyd meddwl. Gallant eich helpu i atal rhag gorwario neu brynu pethau nad ydych chi eu heisiau neu eu hangen. Gallant hefyd eich helpu i wneud rhestr a gosod cyllideb ar gyfer Dydd Gwener Du.

4. Gosodwch eich cyllideb a glynu wrthi

Mae Dydd Gwener Du yn ei gwneud hi’n hawdd iawn gwario gormod, a gall siopa ar-lein eich pellhau o’r eitemau rydych chi’n eu prynu. Gwnewch yn siŵr eich bod chi’n gosod cyllideb ar gyfer faint allwch chi fforddio ei wario.

Awgrymiadau gorau:

• Gosodwch derfyn cyllideb ar gyfer gwariant ar-lein a glynu wrtho.
• Dim ond oherwydd bod rhywbeth yn rhatach na’r arfer nid yw hynny’n golygu ei fod yn fforddiadwy.
• Defnyddiwch ein cynlluniwr cyllideb i wneud cyllideb ar gyfer Dydd Gwener Du fel eich bod chi’n gwybod yn union faint allwch chi fforddio ei wario.

5. Cymharwch brisiau Dydd Gwener Du

Ar ôl i chi wneud eich rhestr a gosod eich cyllideb, dylech ymchwilio i ba siopau ar-lein sydd â’r bargeinion gorau o ran pris ac ansawdd.

Mae gwefannau cymharu yn ffordd ardderchog o wneud yn siŵr eich bod chi’n cael y bargeinion Dydd Gwener Du gorau. Cymharwch yr un cynhyrchion bob amser ac ystyriwch gostau dosbarthu os ydych chi’n archebu ar-lein.

Byddwch yn ymwybodol o gostau cudd, fel mynd i gynllun talu sydd â llog uchel neu gontract sydd â chosb uchel os na fyddwch yn gallu gwneud y taliadau misol.

Yn aml, mae bargeinion sydd â chyfyngiad amser yn creu ymdeimlad ei bod hi’n ‘nawr neu byth’ ac yn ein hannog i wario rhag ofn colli allan. Fodd bynnag, yn aml iawn mae’r bargeinion hynny’n dychwelyd yn ddiweddarach yn y flwyddyn neu bydd rhai gwahanol y gallwch eu cyrchu. Canfu ymchwil gan y wefan Which?, sy’n adnabyddus am helpu defnyddwyr i wneud dewisiadau gwybodus, mai dim ond 2% o gynhyrchion disgownt sydd rataf ar Ddydd Gwener Du, ac roeddent mewn gwirionedd yn rhatach ar adegau eraill o’r flwyddyn. Mae hyn er gwaethaf llawer o fanwerthwyr yn honni mai gwerthiannau Dydd Gwener Du yw eu “mwyaf o’r flwyddyn”.

Felly, cymerwch ychydig funudau i gwestiynu a fydd pris Dydd Gwener Du neu Ddydd Llun Seiber y pris gorau a welwch, neu a allech chi aros ac arbed, gan brynu ar amser gwell i chi a’ch cyllideb.

6. Cadwch eich derbynebau a gwybod eich hawliau fel defnyddiwr

Cadwch y derbynebau bob amser ar gyfer unrhyw beth rydych chi wedi’i brynu. Er enghraifft, os ydych chi wedi prynu dillad, cadwch y tagiau ynghlwm.

Nawr cymerwch eiliad i feddwl am yr hyn rydych chi wedi’i brynu, a gofynnwch y cwestiynau canlynol i chi’ch hun:

• Alla i fforddio hyn?
• Ydw i wedi glynu wrth fy nghyllideb?
• Oes angen yr eitem hon arnaf?

Gall rhai bargeinion Dydd Gwener Du greu llawer o sŵn yn eich pen. Fodd bynnag, gall cymryd eiliad i fyfyrio eich helpu i ateb y cwestiynau hyn.

Cofiwch reoliadau contractau defnyddwyr ; mae gennych yr hawl i ddychwelyd unrhyw bryniant hyd at 14 diwrnod o’r dyddiad y gwnaethoch dderbyn eich nwyddau.

7. Defnyddiwch y dull jar jam o arbed

Mae’r dull jar jam yn ffordd o rannu’ch arian yn sawl pot ar gyfer gwahanol dreuliau. Mae llawer o gyfrifon banc bellach yn cynnig cyfrif jar jam i chi symud arian parod i botiau eraill. Gallwch labelu pob jar.

Er enghraifft:

• Bwyd
• Biliau
• Dyled
• Dydd Gwener Du

Gallech chi gael pot jam yn eich cyfrif banc ar gyfer Dydd Gwener Du yn unig. Bydd hyn yn eich helpu i weld faint o arian allwch chi ei wario ar Ddydd Gwener Du ac yn eich atal rhag gorwario.

8. Talu lwfans wythnosol i chi’ch hun

Gan ddefnyddio’r dull jar jam, gallech dalu swm wythnosol i chi’ch hun bob dydd Llun. Gallwch ddefnyddio cyfrifon jar jam i roi eich lwfans wythnosol i mewn. Ar ôl i chi dalu eich holl dreuliau, gellid gwario unrhyw beth sy’n weddill neu ei drosglwyddo i Ddydd Gwener Du neu jar jam arall. Gall hyn eich helpu i gadw at eich cyllideb.

9. Deall eich sefyllfa iechyd meddwl ac ariannol

Gall eich iechyd meddwl effeithio ar eich gallu i reoli eich arian yn effeithiol. Gofynnwch i chi’ch hun:

• Pam wyt ti’n gwario arian?
• Pa sefyllfaoedd sy’n gwaethygu eich iechyd meddwl? Gallai enghreifftiau gynnwys dyledion, talu biliau, agor biliau, siarad â phobl ac ati.

Gallwch ddarllen ein canllawiau ar sut y gall pryderon ariannol effeithio ar eich iechyd meddwl a sut y gall eich cyflwr iechyd meddwl effeithio ar sut rydych chi’n rheoli eich arian .

Gallwch hefyd lawrlwytho ein Pecyn Cymorth Iechyd Meddwl ac Arian . Mae hwn yn adnodd rhad ac am ddim i’ch helpu i ddeall, rheoli a gwella eich iechyd meddwl ac ariannol.

10. Byddwch yn ofalus am sgamiau

Gan fod siopwyr Dydd Gwener Du yn awyddus i gael bargen, mae’r Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol (NCSC) yn rhybuddio siopwyr i fod yn ofalus o gynnydd mewn sgamiau ar-lein tua’r adeg hon o’r flwyddyn. Maent yn rhybuddio siopwyr yn arbennig i fod yn ofalus gan fod sgamiau’n dod yn fwy soffistigedig gyda chreu offer deallusrwydd artiffisial (AI), gan ganiatáu i sgamwyr gynhyrchu sgamiau mwy argyhoeddiadol, hysbysebion ffug, a gwefannau ffug nag o’r blaen. Cadwch lygad am:

• Brys: A ydych chi dan bwysau i ymateb neu weithredu’n gyflym? Efallai y byddwch hefyd yn cael eich bygwth â chanlyniadau negyddol am beidio ag ymateb.
• Prinder: A ydych chi’n cael addewidion o eitemau sydd, yn ôl y sôn, yn brin?

Cyn gweithredu ar fargen sy’n ymddangos yn dda, gwiriwch y ffynhonnell. Gallwch ddarllen mwy am sut i aros yn ddiogel ar-lein, gan gynnwys beth i’w wneud os ydych chi wedi cael eich twyllo, ar ein tudalen bwrpasol ar sgamiau, twyll ac iechyd meddwl .

11. Gofynnwch am help bob amser os ydych chi’n poeni am eich iechyd meddwl a’ch arian

Dylech chi bob amser gael cymorth os ydych chi’n ei chael hi’n anodd rheoli eich iechyd meddwl a’ch arian. Bydd iechyd meddwl gwael yn effeithio’n ddifrifol ar eich gallu i reoli eich cyllid.

Os ydych chi’n teimlo bod eich sefyllfa ariannol ac iechyd meddwl yn mynd y tu hwnt i’ch rheolaeth, dylech chi gysylltu â Rethink Mental Illness sy’n cynnig cymorth iechyd meddwl am ddim, neu elusen ddyledion am gyngor ariannol am ddim .