Dyledion blaenoriaeth a dyledion nad ydynt yn flaenoriaeth
Beth yw dyled?
Dyled yw arian rydych chi’n ei ddyledus i sefydliad neu berson arall. Gelwir y sefydliad neu’r person rydych chi’n ei ddyledus yr arian iddo yn ‘gredydwr’.
Nid yw biliau arferol, er enghraifft rhent, morgais neu drydan, yn ddyledion. Maent yn dreuliau hanfodol. Ond os byddwch chi’n methu talu unrhyw dreuliau hanfodol, mae’r arian rydych chi’n ei ddyledus yn ddyled.
Ceisiwch wahanu eich dyledion yn ddau gategori. Gall hyn sicrhau bod y rhai pwysicaf yn cael eu talu yn gyntaf. Y ddau gategori yw dyledion blaenoriaeth a dyledion di-flaenoriaeth.
Dyledion blaenoriaeth
Dyled flaenoriaethol yw dyled sy’n golygu y byddech chi’n colli rhywbeth pe na byddech chi’n ei thalu. Gan y gallech chi golli rhywbeth, maen nhw’n bwysicach na dyledion eraill. Os oes gennych chi ddyledion blaenoriaethol a dyledion nad ydynt yn flaenoriaethol, mae’n hanfodol eich bod chi’n delio â’r dyledion blaenoriaethol yn gyntaf.
Os oes gennych ddyledion blaenoriaeth a dyledion nad ydynt yn flaenoriaeth, mae'n hanfodol eich bod yn delio â'r dyledion blaenoriaeth yn gyntaf.
| Enghraifft o ddyled flaenoriaethol | Beth allai ddigwydd os na fyddaf yn ei dalu? |
| Ôl-ddyledion morgais neu fenthyciad wedi’i sicrhau | Adfeddiannu eiddo |
| Ôl-ddyledion rhent | Troi allan o eiddo |
| Ôl-ddyledion treth y cyngor | Carchar (os gwrthodwch neu esgeuluswch dalu) |
| Ôl-ddyledion nwy / trydan | Datgysylltiad |
| Dirwyon llys ynadon | Carchariad |
| Ôl-ddyledion cynhaliaeth plant | Carchar neu waharddiad rhag gyrru (os gwrthodwch neu esgeuluswch dalu) |
| Ôl-ddyledion prynu llogi | Adfeddiannu nwyddau prynu ar rent |
Dyledion nad ydynt yn flaenoriaeth
Dyled nad yw’n flaenoriaeth yw unrhyw ddyled nad yw’n flaenoriaeth. Gallai hyn gynnwys cardiau credyd, benthyciadau heb warant a gorddrafftiau. Mae hefyd yn cynnwys dyledion fel ôl-ddyledion dŵr ac arian sy’n ddyledus i deulu a ffrindiau.
Dylid trin pob credydwr nad yw’n flaenoriaeth yn deg. Ni ddylech wneud taliadau llawn i un credydwr wrth leihau taliadau i un arall. Os na allwch fforddio’r taliad lleiaf i unrhyw un o’ch dyledion nad ydynt yn flaenoriaeth, dylech wneud taliadau llai i bob un ohonynt gan ddefnyddio cyfrifiad pro rata. Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am hyn yn yr adran hunan-negodi.
Bydd cynghorydd dyledion yn eich helpu i wahanu eich dyledion blaenoriaeth a’ch dyledion nad ydynt yn flaenoriaeth cyn egluro pa opsiynau sydd ar gael i chi ar gyfer delio â nhw. Gallwch ddod o hyd i gynghorydd dyledion yn ein hadran cysylltiadau defnyddiol.
Rhannwch yr erthygl hon
