Ymdrin â phroblemau ariannol yn ystod yr argyfwng costau byw

Ar hyn o bryd, efallai eich bod chi’n gweld nad yw’ch incwm yn mynd cystal ag yr arferai, oherwydd cynnydd yng nghost byw. Gall hyn achosi teimladau o bryder a hwyliau isel. Mae’r erthygl hon yn esbonio rhai o’r pethau y gallwch chi eu gwneud i helpu cyllideb eich cartref.

Camau cyntaf

Cam cyntaf defnyddiol iawn yw cwblhau cyllideb cartref, gan ddangos eich incwm a’ch gwariant. Gall dechrau ysgrifennu cyllideb fod yn frawychus, ond mae’n bwysig eich bod chi’n gwneud hyn er mwyn i chi allu penderfynu pa gamau sydd angen i chi eu cymryd. Os ydych chi’n cael y syniad o gwblhau cyllideb yn llethol, ceisiwch ei rhannu’n gamau llai, er enghraifft dechrau trwy feddwl am eich incwm ar un diwrnod, a symud ymlaen at filiau eich cartref y diwrnod canlynol. Gallwch ddefnyddio cynlluniwr cyllideb am ddim MoneyHelper i wneud hyn, ac mae’n gadael i chi arbed eich cyllideb a dod yn ôl yn ddiweddarach i’w chwblhau.

Mae hefyd yn werth gwirio a oes unrhyw fudd-daliadau ychwanegol y mae gennych hawl iddynt. Gall llywio’r system fudd-daliadau fod yn llawn straen, ond mae gennym lawer o wybodaeth am fudd-daliadau i’ch helpu. Gallwch hefyd ddefnyddio cyfrifiannell fudd-daliadau Turn2Us , a fydd yn dweud wrthych a oes unrhyw beth y gallech fod yn gallu ei hawlio.

Efallai eich bod hefyd yn ymwybodol o’r wefan Money Saving Expert, a redir gan y newyddiadurwr cyllid, Martin Lewis. Mae Money Saving Expert wedi llunio rhestr o 90 o ffyrdd y gallwch chi drechu’r argyfwng costau byw, sy’n llawn awgrymiadau defnyddiol ar ffyrdd y gallwch chi arbed arian. Mae’r rhain yn amrywio o wneud cais am brydau ysgol am ddim , a gweld a ydych chi’n gymwys i gael ychwanegiad at bensiwn y wladwriaeth, i fand eang pris isel o’r enw ‘tariffau cymdeithasol’ .

Os ydych chi wedi syrthio i ddyled, edrychwch ar ein canllaw ar ddelio â dyled a gwnewch yn siŵr eich bod chi’n cael cyngor diduedd am ddim gan sefydliad fel National Debtline neu StepChange . Mae llawer o bobl yn teimlo’n bryderus neu’n gywilyddus pan fyddant wedi syrthio i ddyled, a gall hynny ei gwneud hi’n anoddach ceisio cymorth. Mae gan ein pecyn cymorth iechyd meddwl ac arian ymarferion y gallwch eu cwblhau i leihau’r teimladau hyn a’ch paratoi i ddechrau mynd i’r afael â’ch problemau dyled.

Mae pecyn cymorth ‘Cymorth i Gartrefi’ yn ymgyrch draws-lywodraethol sy’n codi ymwybyddiaeth o’r ystod eang o gymorth sydd ar gael, gan gynnwys cymorth gyda biliau ynni, costau gofal plant, costau trafnidiaeth, cymorth tai, cymorth i ddod o hyd i waith, a gwybodaeth am ostyngiadau a chynigion sydd ar gael i fusnesau i helpu gyda chostau byw.

Lleihau biliau eich cartref

Un ffordd y gallwch chi helpu eich cyllideb yw ceisio lleihau rhai o’ch gwariant.

Biliau dŵr

Mae biliau dŵr naill ai’n cael eu cyfrifo ar sail tâl sefydlog, neu yn ôl y dŵr rydych chi’n ei ddefnyddio, gan ddefnyddio mesurydd dŵr. Os ydych chi ar dâl sefydlog, efallai y byddwch chi’n gweld bod eich biliau dŵr yn gostwng os byddwch chi’n newid i fesurydd dŵr. Bydd hyn yn dibynnu ar bethau fel maint eich eiddo a faint o bobl sy’n byw yno. Ni allwch newid i dâl sefydlog os ydych chi eisoes ar fesurydd dŵr.

Mae gan y Cyngor Defnyddwyr Dŵr gyfrifiannell y gallwch ei defnyddio i weld a yw’n debygol y bydd eich biliau’n rhatach ar fesurydd. Ac os ydych chi eisoes ar fesurydd, gall eich helpu i weld sut allwch chi leihau eich defnydd o ddŵr. Mae gan rai cwmnïau dŵr declynnau arbed dŵr am ddim fel rhai sy’n lleihau faint o ddŵr a ddefnyddir pan fyddwch chi’n fflysio’r toiled, a all helpu i ostwng eich biliau os ydych chi ar fesurydd.

Mae gan wefan Cyngor Defnyddwyr Dŵr wybodaeth hefyd am sut i gael help gyda’ch bil dŵr gan gynnwys:

• tariffau cymdeithasol, sef biliau rhatach i bobl ar incwm isel,
• cynlluniau talu hyblyg, a
• grantiau i’ch helpu os ydych chi wedi colli allan ar eich biliau dŵr.

Treth y cyngor

Mae treth y cyngor yn fil a all gymryd rhan dda o’ch incwm bob mis, ond mae yna ffyrdd o’i wneud yn rhatach. Er enghraifft, gall rhai pobl â salwch meddwl fod yn gymwys i gael eithriad nam meddwl difrifol a pheidio â gorfod talu treth y cyngor. Cymerwch olwg ar ein tudalen ar eithriadau a gostyngiadau treth y cyngor i gael gwybod mwy.

Mae llawer o bobl yn talu eu treth gyngor dros 10 mis, gyda seibiant yn y taliadau ym mis Chwefror a mis Mawrth. Fodd bynnag, gallwch ddewis talu eich bil dros 12 mis. Nid yw hyn yn lleihau’r cyfanswm rydych chi’n ei dalu, ond gall ei gwneud hi’n haws i gyllidebu, gan fod eich taliad misol yn llai. Ond mae angen i chi ystyried na fyddwch chi’n cael eich seibiant talu o 2 fis.

Mae’r llywodraeth hefyd yn rhoi ad-daliad o £150 i bawb ym mandiau treth y cyngor AD. Os ydych chi’n talu eich treth gyngor drwy ddebyd uniongyrchol, byddwch chi’n cael yr arian hwn yn awtomatig i’ch cyfrif banc. Ond os ydych chi’n talu mewn ffordd wahanol bydd angen i chi gysylltu â’ch cyngor i wneud cais. Gallwch ddod o hyd i’w manylion cyswllt drwy roi eich cod post ar y wefan hon .

Biliau tanwydd

Mae biliau tanwydd wrth wraidd yr argyfwng costau byw, gyda llawer o bobl yn gweld eu biliau tanwydd yn anodd eu rheoli. Er bod bargeinion da yn anodd eu canfod ar hyn o bryd, mae’n werth gwirio eich bod ar y tariff gorau gan ddefnyddio gwefan fel Uswitch.com .

Efallai y byddwch yn gymwys i gael taliad tanwydd gaeaf. Gallwch wirio’ch cymhwysedd a faint y gallech ei gael yn Gov.UK. Efallai y byddwch hefyd yn gymwys i gael y Taliad Tywydd Oer , neu ostyngiad cartref cynnes (sy’n ostyngiad awtomatig o £150) os yw’r talwr biliau yn derbyn budd-dal cymwys sy’n seiliedig ar brawf modd.

Yng Nghymru a Lloegr, mae hyn yn cynnwys:

• Budd-dal Tai
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth sy’n Gysylltiedig ag Incwm (ESA)
• Lwfans Ceisio Gwaith yn Seiliedig ar Incwm (JSA)
• Cymorth Incwm
• Credyd Pensiwn
• Credyd Cynhwysol

Os ydych chi neu rywun yn eich aelwyd yn agored i niwed, er enghraifft, oherwydd bod gennych broblem iechyd meddwl, gallwch gael eich rhoi ar y gofrestr gwasanaethau blaenoriaeth. Mae hwn yn wasanaeth cymorth am ddim i helpu os ydych chi’n agored i niwed. Mae cymorth yn amrywio ond gall gynnwys:

• Ailgysylltu blaenoriaethol rhag ofn toriadau pŵer.
• Biliau fformat mawr neu Braille.
• Rhybudd ymlaen llaw am doriadau i’r gwasanaeth.

Rhaid i chi gysylltu â’ch cyflenwr ynni neu weithredwr rhwydwaith i ymuno â’r gofrestr. Darganfyddwch sut i ymuno â’r Gofrestr Gwasanaethau Blaenoriaeth.

Costau eraill

Gall bwyd gymryd rhan fawr o’ch gwariant bob mis, ac mae cael diet iach yn ogystal â bwyta cymaint ag sydd ei angen arnoch yn rhan bwysig iawn o gynnal iechyd meddwl da. Mae gan Jack Monroe flog, Cooking on a Bootstrap gyda llawer o ryseitiau iach cost isel. Mae gan MoneySavingExpert.com hefyd rai awgrymiadau defnyddiol i leihau eich bil siopa .

Os oes gennych chi salwch meddwl neu broblem iechyd arall, efallai eich bod chi’n cael meddyginiaeth ar bresgripsiwn yn rheolaidd. Mae gennym ni rywfaint o wybodaeth am sut i gael presgripsiynau am ddim neu am gost isel .

Os oes angen i chi wneud pryniannau newydd

Efallai bod arian yn brin, ond efallai y bydd pethau y mae angen i chi eu prynu yn ystod yr argyfwng costau byw o hyd, er enghraifft dodrefn neu offer. Gall byw heb bethau sy’n darparu cysur gael effaith niweidiol ar ein hiechyd meddwl. Mae End Furniture Poverty yn sefydliad sy’n ymgyrchu i sicrhau bod gan bobl y dodrefn a’r offer sydd eu hangen arnynt. Mae ganddyn nhw rywfaint o wybodaeth ddefnyddiol am yr hyn y gallwch chi ei wneud os oes angen yr eitemau hyn arnoch chi.

Eich cymuned leol

Efallai bod gweithgareddau’n digwydd yn eich cymuned leol i helpu pobl drwy’r argyfwng costau byw. Mae rhai pethau rydyn ni wedi clywed amdanyn nhw’n cynnwys:

• rhieni sy’n gweithio yn trefnu cyfnewid gofal plant fel y gall eraill godi oriau ychwanegol o waith heb gostau ychwanegol,
• rhannu cymudo gwaith ac ysgol i leihau costau teithio
• trefnu cyfnewid gwasanaethau am nwyddau neu wasanaethau eraill
• caffis lleol yn cynnig bwyd dros ben i oergelloedd cymunedol a banciau bwyd

Mae’n werth edrych ar grwpiau Facebook lleol, neu yn y llyfrgell i weld beth sy’n digwydd. Efallai y byddwch chi hefyd yn gallu dechrau trefnu’r pethau hyn eich hun. Y fantais ychwanegol o hyn yw y byddwch chi’n gwneud cysylltiadau yn eich cymuned leol, sy’n dda ar gyfer lles meddyliol.