Beth yw cyfalaf a sut fydd yr awdurdod lleol yn asesu hyn?

Gall cyfalaf gynnwys adeiladau, tir, bondiau premiwm, cyfranddaliadau a chynilion sy’n eiddo i chi. Efallai eich bod yn berchen ar eiddo gyda rhywun arall. Oni bai mai tir yw hwn, mae’r awdurdod lleol yn eich trin fel petaech yn berchen ar hanner ohono, hyd yn oed os na wnaethoch chi dalu cymaint â hynny tuag ato. Bydd hyn yn newid os oes tystiolaeth nad ydych chi’n berchen ar hanner.

Gall y rheolau ynghylch beth sy’n cyfrif fel cyfalaf a beth nad yw’n cyfrif fod yn gymhleth. Gellir gadael rhywfaint o gyfalaf allan neu ei adael allan am gyfnodau o amser yn dibynnu ar yr amgylchiadau.

Ni fydd eich prif gartref yn cyfrif fel cyfalaf os oes angen i chi aros mewn cartref gofal preswyl am gyfnod dros dro.

Os oes angen i chi symud i ofal preswyl yn barhaol, bydd gwerth eich cyn-gartref yn cael ei ystyried fel cyfalaf a’i ystyried ar gyfer rhan o’r asesiad ariannol.

Fodd bynnag, ni fydd yn cyfrif fel cyfalaf os yw unrhyw un o’r bobl ganlynol yn byw yno’n barhaol cyn i chi symud i gartref gofal:

• Eich partner
• Eich cyn-bartner (cyhyd â’ch bod chi’n gwpl pan symudoch chi i’r cartref gofal)
• Eich cyn-bartner os ydyn nhw’n rhiant sengl
• Aelod o’r teulu sy’n 60 oed neu’n hŷn
• Eich plentyn sydd o dan 18 oed, neu
• Aelod o’r teulu sydd wedi’i analluogi.

Os nad yw eich cyfalaf yn cyfrif, gelwir hyn yn ‘anwybyddu’.

Sut mae fy nghyfalaf yn effeithio ar faint sy’n rhaid i mi ei dalu?

Os yw’r awdurdod lleol yn cyfrifo bod gennych gyfalaf o fwy na £23,250, bydd yn rhaid i chi dalu am eich holl lety gofal preswyl. Os ydyn nhw’n rhedeg y gwasanaeth lle byddwch chi’n byw, byddan nhw’n gosod ffi safonol. Os na fyddan nhw’n gwneud hynny, byddan nhw’n codi’r hyn y mae’r gwasanaeth yn ei godi arnyn nhw.

Os yw eich cyfalaf rhwng £14,250 a £23,250, bydd yr awdurdod lleol yn ei gynnwys wrth benderfynu faint y bydd yn rhaid i chi ei dalu. Am bob £250 dros £14,250 sydd gennych, byddant yn eich asesu fel eich bod yn gallu talu £1 yr wythnos tuag at gost eich anghenion gofal cymwys. Gelwir hyn yn ‘incwm tariff’.

Os oes gennych asedau sydd ychydig uwchlaw’r terfyn uchaf o £23,250, dylai’r awdurdod lleol ystyried pa mor hir y gallai hyn bara. Mae angen iddynt gynllunio pryd y bydd eich asedau islaw’r terfyn hwnnw wrth gyfrifo’ch taliadau.

Os oes gennych gyfalaf o dan £14,250, ni fydd yn cyfrif. Yn dibynnu ar eich asesiad ariannol, efallai na fydd yn rhaid i chi wneud unrhyw daliad tuag at gostau eich cartref gofal.

Beth mae ‘cyfalaf tybiannol’ yn ei olygu?

Cyfalaf tybiannol yw cyfalaf y gellir ei gynnwys yn y prawf modd er nad oes gennych chi ef.

Gall cyfalaf tybiannol fod yn gyfalaf sydd:

• Gallech fod wedi cael pe baech wedi gwneud cais amdano, fel pensiwn
• Yn cael ei dalu i rywun arall yn lle chi, neu
• Rydych chi wedi cael gwared ar eich hun, er mwyn lleihau faint sydd raid i chi ei dalu (‘amddifadedd cyfalaf’)

Gall enghreifftiau o amddifadedd cyfalaf gynnwys:

• Rhoi arian i ffwrdd fel anrheg
• Mynd ar wyliau drud
• Byw ffordd o fyw afradlon, os gwnaethoch chi hyn yn fwriadol i fanteisio ar y system.